Hipnoz Nedir Ne İşe Yarar Ve Çeşitleri Nelerdir

Hipnoz

Hipnoz kelimesi antik Yunanlılarda kullanılan ve uyku anlamına gelen hypnos kelimesinden türemiştir. Ayrıca trans hali olarak da bilinir. Hipnoz, bir insanın dikkatinin yakın çevresinden koptuğu duygular, biliş ve imgeleme gibi çeşitli içsel deneyimler tarafından emildiği, uyanık bir farkındalık durumu (veya bilinç) olarak görülebilir. Hipnoz, hayal edilenlerin gerçeğe yakın bir şekilde hissedilmesi ile bir noktaya dikkat ve odaklanmayı içerir. Önerilerin kullanımı ve kabulü ile uzman ve hasta arasında hipnotik bir gerçeklik oluşturulur. Normalde her insan gün içerisinde çoğu zaman trans hallerinde olabilir. Hipnoz, iyi bir kitapta kaybolmak, bilinçli bir şekilde hatırlanmadan bilindik bir yolu aşmak, namaz veya meditasyon yaparken ve yaratıcı bir etkinlik gerçekleştirirken bilinen bir yolu aşmak gibi ortak insan deneyimimizin bir parçasıdır. Çevremizle ilgili bilinçli farkındalığımızın içsel farkındalığa karşı sürekliliği vardır. Bu durumlarda, odağın tam noktası çoğunlukla içseldir. Ancak kişi tüm dış farkındalıkları yitirmez.

Hipnoz

Hipnoz Nedir?

Hipnoz, terapötik bir amaç için bilinçli ve kasıtlı olarak erişmeyi öğrenebilen meditatif bir durum olarak görülebilir. Öneriler daha sonra sözlü olarak veya istenen sonuca yönelik görüntüler kullanılarak verilir. Bu, sakinlik ve rahatlamaya erişerek anksiyeteyi hafifletmek, ilaçların yan etkilerini yönetmeye yardımcı olmak veya ağrı ile diğer semptomları hafifletmek olabilir. Verilen önerilere bağlı olarak hipnoz, genellikle gergin veya endişeli bir hasta için çok faydalı olabilecek rahatlatıcı bir deneyimdir. Bununla birlikte, hipnotik durumun temel faydası, öneri ve zihin ile beden bağlantılarına veya bilinçsiz işlemeye erişim etkinliğinin artmasıdır. Hipnoz sadece duygusal sıkıntıyı azaltmak için kullanılamaz, aynı zamanda hastanın ağrı deneyimi üzerinde doğrudan bir etkiye sahip olabilir.

Hipnoz kendi içinde bir terapi değildir, ancak bir ilaç ile aynı şekilde çalışarak tedavinin uygulanmasını kolaylaştıran bir araç olabilir. Hipnoz uygulaması, imkânsızı mümkün kılmaz. Fakat, hastaların başarmaları için neyin mümkün olabileceğine inanmalarına ve deneyimlemelerine yardımcı olabilir. Hipnotik durumlar, insanoğlunun varlığından beri şifa için kullanılmışlardır. Bununla beraber hipnoz, sözde eğlence için yanlış kullanılabildiğinden ve medyada gizemli veya büyülü bir uygulama olarak gösterildiğinden dolayı hipnotik konunun kontrolden çıkması ile beraber güvensizlikle bakılmasından kaynaklanmaktadır.  Bununla birlikte sinir bilimindeki son gelişmeler, birileri hipnotik bir duruma girdiğinde ne olabileceğini anlamaya başlamamızı sağlamıştır.

Ortaya çıkan kanıtlar, hipnozun hastalara ve sağlık çalışanlarına özellikle endişe veya acı gibi çeşitli koşulları yönetmelerine yardımcı olmak için yararlı bir araç olarak kullanıldığını ortaya koymaktadır. Uzmanlar, hipnozun sinirsel bağıntıları üzerine yapılan son araştırmalar hakkında iyi ve kapsamlı bilgiler verir. Hipnoz çalışması karmaşıktır ve bağlam, beklenti veya kişilik gibi birçok faktör kullanılan önerilerin yanı sıra hipnotik cevabı da etkiler.

Hipnoz Ne İçin Yapılır?

Hipnoz uygulamasının algıyı değiştirmedeki çok önemli potansiyeli, hipnozu tamamlayıcı bir tıp tedavisi olarak ilk sıralara çıkarmıştır. Şu anda hemen hemen tüm dünyada, farklı hastalıkların semptomlarını hafifletmek ve bireylerin genel vücut sağlıkları üzerinde büyük etkileri olabilecek negatif alışkanlıklardan kurtulmalarına ciddi düzeyde yardımcı olmak için hipnoz uygulaması kullanılmaktadır.

Hipnoz Ne İşe Yarar

Hipnozun kullanıldığı bazı önemli sorunlar ise şunlardır;

• Sigara bırakma: Yapılan araştırmalarda, hipnoz uygulamasının sigara bırakma konusunda insanlara büyük oranda destek verdiği görülmüştür. 50 kişi üzerinde yapılan bir deneyde 1 ay boyunca düzenli hipnoz uygulaması sonucunda büyük bir başarı elde edilmiştir.
• İrritabl bağırsak sendromu: Yapılan araştırmalar, hipnoz uygulamasının irritabl bağırsak sorunlarını çok kısa vadede hafifletebileceğini göstermiştir. Fakat bu uygulamanın uzun vadeli etkileri henüz kesin olarak test edilmemiştir.
• Uykusuzluk ve uyku bozuklukları: Hipnoz uygulaması, uykuya dalamama sorunlarına, kâbuslara ve uyku bozukluklarına (daha çok 6 ile 13 yaş arasındaki çocukları etkileme eğilimindedir) çok iyi gelmektedir. Bununla beraber uyurgezerlik türü gibi bazı sıra dışı uyku sorunlarının yönetilmesine de yardımcı olacaktır. Bu durumları ortadan kaldırmak için ise gevşeme, rahatlama ve kişinin kendi kendisini kontrol etme önerileri kullanılmaktadır.
• Baş ağrıları: Yapılan bazı çalışmalar, hipnoz uygulamasının migren ataklarına ve gerginlik türü baş ağrılarına karşı etkili olabileceğini bulmuştur. Bu uygulamanın yan etkilerinin çok az olması ve etkili bir tedavi yöntemi olması bu uygulamayı son dönemlerde oldukça popüler bir hale getirmiştir.
• Klinik ağrı yönetimi: Hipnoz uygulaması, genellikle ameliyat gibi cerrahi işlemlerden kaynaklanan akut (geçici) klinik ağrı durumlarında ciddi bir analjezik (ağrı kesici) etkilere sebep olabilir. Ayrıca yapılan bazı çalışmalar hipnoz uygulamasının doğum sancılarını da azaltabileceğini göstermektedir.

Kendi Kendine Hipnoz Nasıl Yapılır?

Son dönemlerde oldukça popüler bir hale gelen hipnoz uygulamasında kişiler dilerlerse kendi kendilerine de bu uygulamayı yapabilmektedirler. Uzmanlar, kendi kendine hipnoz yapılmasını önermektedir. Bu uygulama sayesinde vücut, genel olarak rahatlar ve kişilerin kendilerine olan özgüvenleri yüksek seviyelerde artar. Kendi kendine hipnoz veya öngörülen hipnoterapinin başarılı bir şekilde çalışması için sürece açık bir zihinle yaklaşmak önemlidir. Bunu yapmak için yapmanız gerekenler ise şunlardır:

• Hipnotize edilmek istemelisiniz,
• Aşırı şüpheci olmamalısınız,
• Hipnotize edilmekten korkmamalısınız,
• İlgili süreçleri fazla analiz etmemelisiniz.

Ayrıca neden kendi kendinize hipnoz yapacağınızı, kendinize hangi mesajları vermek ve bilinçaltınıza hangi fikirleri yerleştirmek istediğinizi düşünmeniz gerekir. Hipnotik bir duruma ulaştığınızda kullanacağınız bazı kısa ifadeler üzerinde çalışmalısınız. Bazı kişisel hipnotik ifadelere örnek olarak şunlar verilebilir;

• İşyerinde stresi azaltmak için işyerimde rahatım ifadesini kullanabilirsiniz.
• Sigara içmek gibi bağımlılık yapıcı bir alışkanlığı bırakmaya yardımcı olmak için sigara içmeyeceğin ifadesini kullanabilirsiniz.
• Halka açık bir etkinlikten önce gerginliğinizi azaltmanıza yardımcı olmak için kendimden emin bir konuşmacıyım ifadesini seçebilirsiniz.

Bu ifadelerin kendi bilinçaltınıza yönelik mesajlar olduğunu unutmayın. Başlamak için bir veya iki ifadeye odaklanın, bunları hafızaya alın ve aklınızdakilere odaklanın. Kendi kendine hipnozu etkinleştirme adımları şunlardır;

• Kendi kendine hipnoz girişimine başlamadan önce, yakınlardaki birilerine ne yaptığınızı söylemeniz yararlı olacaktır. Çünkü hipnotik bir duruma ulaşmak uyumak gibidir.
• Süreci başlatmak için kendinizi fiziksel olarak rahat ve konforlu bir şekilde hissetmeniz gerekir. Belirli gevşeme egzersizlerini yapmanız faydalı olabilir.
• Görmenizi ve dikkatinize odaklayabileceğiniz bir nesne bulun. İdeal olarak bu nesne önünüzdeki duvara veya tavana hafifçe yukarı bakmanızı gerektirir.
• Tüm düşüncelere dair fikrinizi temizleyin ve sadece nesnenize odaklanın.   Bunu başarmak oldukça zor ama düşüncelerin sizi bırakmasına izin vermek için zaman ayırın.
• Gözlerinizin farkında olun, göz kapaklarınızın ağırlaşıp yavaşça kapandığını düşünün.   Gözleriniz kapanırken nefesinize odaklanın, derin ve eşit bir şekilde nefes alın.
• Her soluduğunuzda daha fazla rahatlayacağınızı kendinize söyleyin.   Nefesinizi yavaşlatın ve her nefeste daha derin ve içten rahatlamanıza izin verin.
• Bir nesnenin, yukarı, aşağı veya yan hareketlerini görselleştirmek için zihninizin gözünü kullanmayı deneyin.   Öğenin, zihninizde geriye, ileriye, yukarıya ya da aşağıya doğru sallandığını izleyin.
• Yumuşakça, yavaş ve monoton bir şekilde içinizden 10’dan geriye doğru sayın ve her sayının ardından rahatladığınızı (10 rahatlıyorum, 9 rahatlıyorum gibi) söyleyin.
• İnanmak ve inandığınızı kendinize hatırlatmak, geri sayımı bitirdiğinizde hipnotik halinize ulaştığınızı hatırlatır.
• Hipnotik durumunuza ulaştığınızda, hazırladığınız kişisel ifadelere odaklanma zamanı gelmiştir.   Her ifadeye odaklanın, bunu zihninizin gözünde görselleştirin ve düşüncelerinizde tekrarlayın. Rahat olun ve tam manasıyla odaklanın.
• Kendinizi hipnotik durumunuzdan çıkarmadan önce rahatlayın ve zihninizi bir kez daha temizleyin.
• Yavaş ama zamanla daha da enerjik bir biçimde tekrar 10’a kadar sayın. Hipnotik durumunuzda geri saymadan önce kullandığınız işlemi ters çevirin. Her numara arasında bazı pozitif mesajları kendinize söyleyin. Örneğin, 1 uyandığımda tam bir gece uykusu çekmiş gibi hissedeceğim.
• 10’a ulaştığınızda kendinizi tamamen uyanık ve dinç hissedeceksiniz. Yavaş bir şekilde zihninizin günün olaylarını yakalamasına izin verin ve tazelenmiş hissetmeye devam edin.

Kendi Kendine Hipnoz

Hipnoz Nasıl Çalışır?

Sigmund Freud’un çalışmalarına dayanarak, insan zihni üç ayrı bilinçlilik alanına bölünebilir. Bunlar; bilinçli, bilinçaltı ve bilinçsiz. Zihnin her bir bölümünü bir derinlik ölçeğinde düşünmek faydalı olabilir.

Freud, bilinçli zihnin, beynin en üst veya en sığ kısmı olduğuna ve doğrudan, benzer stres seviyelerinin farkında olduğumuz olayların anlamından sorumlu olduğuna inanıyordu.

Bilinçaltı zihin, bilinçaltında daha derin bir seviyededir. Bu nedenle kolayca erişilebilir değildir ve hissetmek veya geçmişte deneyim yoluyla öğrenilenlere dayalı bazı durumlarda veya koşullarda verilen tepkiyi kontrol eder. Aynı zamanda nefes alma gibi temel bedensel fonksiyonlarımızı da düzenler.

Bilinçsiz zihin ise aklın en derin parçasıdır ve ulaşmak çok daha zordur. Travmatik olayların bastırılması gibi anıları içerebilir. Hipnoz, zihinde daha derinlere dalmanın ve bilinçaltını tertemiz bir şekilde ortaya çıkarmanın ya da yeniden programlamanın mümkün olduğu rahat bir duruma ulaşarak çalışır. Fiziksel ve zihinsel rahatlama sayesinde hipnoz, insanların bilinçli zihinlere ulaşmasına ve bilinçsiz düşüncelerine pozitif düşünce veya fikirler getirmesine izin verir. Hipnotik durumdan uyandıktan sonra bilinçaltındaki yeni düşünce ve fikirler, sonuç olarak bilinçli zihni etkileyecek ve sırayla değişen davranışlara yol açacaktır.

Dr. Gökhan GÜLER

Yararlanılan Kaynaklar

• Clinical key,
• Psychology magazine,
• Psychology time,
• Pubmed.